Абсцесс (іріңқалта)
Мазмұны
Абсцесс (іріңқалта) – бұл тері астында іріңнің жиналуымен сипатталатын инфекция. Абсцесс әдетте алтын түсті стафилококк және стрептококк секілді бактериялармен байланысты. Бұл бактериялар терідегі сызаттар мен жаралар арқылы енеді. Бірнеше күннен бірнеше аптаға дейін зақымданған тұста қызару, ауырсыну, температураның артуы және ісінуі пайда болады, дене температурасы артуы мүмкін. Абсцесс тері бетінің инфекциясын заманауи және сәйкес емдемеген жағдайда орын алуы мүмкін. Сәйкес емдеу болған жағдайда бұл аурудың болжамы сәтті.
Метициллин-резистентті стафилококк (МРЗС) - пенициллин қатарындағы антибиотиктерге тұрақтылығы бар бактериялар тобы, бұл көптеген онжылдықтар бойы стафилококты және тері инфекцияларын антибиотикпен емдеудегі күрделі мәселе болды. Бұрынырақта МРЗС халықтың аз тобында, денсаулық сақтау саласының қызметкерлерінде және егілетін наркотиктерді қолданатын адамдар арасында таралған болатын. Бүгінде МРЗС жалпы халықтың тері инфекциясының жиі себебі болуда. МРЗС қазір «пенициллин қатарынан емес» антибиотиктермен және зақымданған теріге жергілікті күтім жасау арқылы табысты емделеді. Сирек жағдайда МРЗС терінің және жұмсақ тіндердің күрделі (терең) инфекцияларын туындатуы мүмкін. Стафилококты инфекция, әдетте, ұсақ қызыл түйіндерден немесе ірің толған түйіндерден басталады, олар қысқа уақыттың ішінде терең, ауырсынатын ойық жараға айналуы мүмкін. Егер теріңізде қызыл түйінді немесе ірің толған түйінді байқасаңыз және инфекцияның белгілері болса (зақымданған тұстың ауырсынуы, қызаруы және ісінуі) шұғыл түрде дәрігерге көрініңіз. Көптеген науқастар түйіндерді өрмекшінің шағуы деп санап, қателеседі. Антибиотикпен емдеуді өткізудің алдында дәрігер терінің зақымданған тұсынан қырынды алып, зерттеу тағайындауы мүмкін. МРЗС жұқпалану симптомдарына ұқсайтын белгілер болуында, және МРЗС талдауының нәтижесі оң болса, дәрігер таблетка түріндегі антибиотик қабылдауды және зақымданған теріге жергілікті емдеу тағайындайды. Инфекцияның сау жерге таралмауы үшін қолды және дененің басқа ашық тұстарын таза ұстау қажет, ал жаралар емдеу кезінде зарарсыз дәкемен таңылуы тиіс.
Себептері
Абсцестің пайда болуына бейімдейтін факторлар:
- Терінің кез келген инфекциялары, әсіресе, емделмеген кезде
- Диабет
- Семіздік
- Вена (көктамыр) арқылы есірткі енгізу
- Негізгі аурудың немесе оны емдеудің салдарынан иммундық жүйенің әлсіреуі
Қауіп топтары
Абсцесс кез келген адамда және дененің кез келген бөлігінде пайда болуы мүмкін.
Зақымданған бөлікті басқан кезде абсцестегі сұйықтықтың бар екенін сезуге болады.
Симптомдары
1-2 аптаның ішінде ауырсынуы, қызаруы және ісінуі пайда болады. Терінің астында іріңнің болуы әдетте, көрінбейді. Дене температурасының артуы және жалпы дімкәстік байқалуы мүмкін.
Үй жағдайында емдеу
Абсцесті өздігінше емдеу дұрыс емес. Дәрігерге барғанға дейін зақымданған бөлікке жылы компресс қойып, және ісіну мен ауырсынуды жою үшін негізінде ибупрофен бар қабынуға қарсы дәрі қабылдау қажет.
Дәрігерге қашан көріну қажет
Зақымданған бөліктің ауырсынуы, қызаруы және ісінуі пайда болса, медициналық көмекке жүгініңіз. Егер абсцесс бетте болса және тез таралса немесе қозғалуды шектейтін жерде орналасатын болса, шұғыл медициналық көмекке жүгіну қажет.
Емдеу
Алдын ала ауырсынуды басу шарасынан кейін дәрігер зақымданған тұсты аздап тіледі, және абсцестегі сұйықтықты немесе іріңді шығарады. Бұл бактериялардың көпшілігін жойып, организмге қалған аз мөлшерімен күресуге көмектеседі. Кейбір жағдайда, бөлінген ірің бактериологиялық зерттеу өткізу үшін зертханаға жіберіледі. Қоздырғышын анықтау тиімді антибиотикті таңдау үшін қажет. Зерттеу 2-3 күнде өтеді. Талдаудың нәтижелерін алғанға дейін дәрігер Сізге кең ауқымды әрекет ететін антибиотик тағайындауы мүмкін. Ауыр инфекция болмаса, антибиотикпен емдеу тағайындалмайды.
Егер жағдай жақсармаса, немесе инфекцияның қоздырғышы кең таралмаған болса, дәрігер антибиотиктердің әр түрін тағайындауы мүмкін. Антибиотиктер тағайындалған жағдайда, жағдай жақсарып, сауығу байқалғанына қарамастан, емдеудің толық курсын өту қажет. Егер емдеу басталғаннан кейін 2-3 күн ішінде жағдай жақсармаса, дәрігерге хабарлау қажет.
Ақпарат көзі: АҚШ Ұлттық денсаулық институттарының мәліметтер қоры: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001010.htm
Аудармашы: Ирина Гончарова, HealthСity жобасының дербес үйлестірушісі
Редакциялық алқа:
Алмаз Шарман, медицина профессоры
Ләзат Ақтаева, м.ғ.д.
Сәлім Смайылов, б.ғ.к.