Гломерулонефрит
Мазмұны
Жалпы ақпарат
Гломерулонефрит – бүйректің қандағы қалдықтар мен сұйықтықты сүзуге жауапты бөлігі зақымданатын ауру.
Бүйректер организмнен қалдықтардың шығарылуына, электролиттік балансты, артериалдық қысымды реттеуге және эритроциттердің түзілуін ынталандыруға жауапты.
Гломерулонефрит организмнің иммундық жүйесіндегі бұзылыстарға байланысты болуы мүмкін. Көбінесе, оның пайда болу себебі анықтала бермейді.
Шумақтарының зақымдануы бүйректен несеппен бірге қан мен ақуызды жоғалтуға апарады.
Бұл жағдай тез дамуы мүмкін, бүйректің қызметі бұл кезде бірнеше апта немесе ай бойы жоғалтылады (тез ушығатын гломерулонефрит).
Ұзақ уақыт бойы өтетін гломерулонефриті бар адамдардың төрттен бір бөлігінде қандай да бір бүйрек ауруы болмаған.
Келесі жағдайлар гломерулонефриттің пайда болу қаупін арттыруы мүмкін:
- Қан айналым және лимфа жүйесіндегі бұзылыстар
- Көміртекті еріткіштердің әсері
- Отбасында қатерлі ісік ауруының болу тарихы
- стрептококтық, вирустық, жүрек инфекциялары немесе абсцестер.
Көптеген жағдайлар гломерулонефритті немесе оның пайда болу қаупін туындатуға қабілетті, оның ішінде:
- Амилоидоз
- антигломерулярлық мембраноздық антиденелердің жиналуына байланысты ауру (организмнің ауру қоздырғыштарына және генетикалық бөгде заттектер мен жасушаларға қарсы телімді қорғаныс факторы)
- қантамырларының аурулары, мысалы, васкулит немесе полиартериит
- Фокалды сегментарлық гломерулосклероз
- Гудпасчер синдромы (өкпенің альвеоларының және бүйректің гломерулярлық аппаратының базальдық мембраналарының зақымдануымен өтетін ауру)
- Ауырсынуды басатын құралдарды жиі қабылдау, әсіресе, НПВП (стероидты емес қабынуға қарсы препараттарды )
- Шенлейн – Генох Пурпура бөрітпесі
- IgA – нефропатия
- Люпус – нефрит
- Мембраналық пролиферативтік гломерулонефрит
Симптомдары
Гломерулонефриттің жиі симптомдары:
- Несептегі қан (несептің қошқыл, тот басқандай, қоңыр түске боялуы)
- Несептің көпіршікті болуы (несепте ақуыздың мөлшері көп болуынан)
- Беттің, көздің, тобықтың, табанның, аяқтың немесе іштің ісінуі
Сондай-ақ, тағы басқа симптомдары кездеседі:
- Іштің ауырсынуы
- Құсықтағы және нәжістегі қан
- Жөтел және ентігу
- Диарея
- Несеп жүрудің жиілеуі
- Қызба
- Жалпы өзін нашар сезіну, әлсіздік, тәбетті жоғалту
- Бүкіл дене немесе бұлшық еттің ауырсынуы
- Мұрыннан қан кетуі
Уақыт өте келе бүйректің созылмалы ауруының симптомдары дамуы мүмкін. Сондай-ақ, біртіндеп созылмалы бүйрек жеткіліксіздігінің симптомдары күшеюі мүмкін.
Диагностика
Симптомдар баяу дамитын болғандықтан, несеп талдауындағы бұзылыстар басқа ауру кезіндегі қарапайым тексерісте кездейсоқ анықталуы мүмкін.
Тағы гломерулонефриттің белгілеріне жататындар:
- Анемия
- Жоғары артериалдық қысым
- Бүйрек қызметінің төмендеуінің белгілері
Биопсия диагнозды растайды.
Кейінірек созылмалы бүйрек жеткіліксіздігінің симптомдары пайда болады:
- Нервтердің қабынуы (полинейропатия)
- Организмдегі сұйықтықтың іркілуінің белгілері, жүректің жәненің өкпе ауытқулы дыбыстарының пайда болуын қоса
- Ісінулер
Рентген-радиологиялық зерттеулерге жататындар:
- Іш қуысы ағзаларының компьютерлік томографиясы
- Бүйректің УДТ (УЗИ)
- Кеуде қуысының рентгенографиясы
- Көктамыр ішілік пиелография (рентгендік зерттеу түрі, ол несепқаптың, несепағардың және бүйрек шумақтарының бейнесін береді)
Несеп талдауы және басқа бүйрек көрсеткіштері:
- Креатинин клиренсі
- Несеп микроскопиясы (несепті микроскоп арқылы зерттеу)
- Несепті тәуліктік ақуызды анықтауға талдау
- Несептегі несеп қышқылы
- Бүйректің концентрациялық қабілетін анықтауға тест
- Несеп креатинині
- Несептегі ақуыз
- Несептегі эритроциттер
- Несептің меншікті салмағы
- Несептің осмомолярлығы
Бұл ауру келесі қан көрсеткіштерінің өзгерістерін туындатуы мүмкін:
- Альбумин
- антигломерулярлық мембраноздық антиденелерді анықтауға тест
- антинейтрофилдік цитоплазмалық антиденелерді анықтау (АНЦА)
- антинуклеарлық антиденелерді анықтау
- қандағы несепнәр азоты және креатинин
- комплемент деңгейі
Емдеу
Емдеу аурудың себептеріне, түріне және симптомдарының ауырлығына байланысты. Жоғары артериалдық қысым бақылауға келмеуі мүмкін. Оны бақылау әдетте, емдеудің маңызды құрамбөлігі.
Тағайындалатын препараттарға жататындар:
- жоғары артериалдық қысымды бақылауға арналған дәрілер, көбінесе, бұл ферментті ангиотензин-айналдырушы тежеуіштер және ангиотензин рецепторларын тежеуіштер
- кортикостероидтар
- иммундық жүйені тежейтін дәрілер
Организмдегі иммундық бұзылыстардың салдарынан дамыған гломерулонефрит кезінде плазмоферез аталатын ем-шара қолданылады. Бұл шара кезінде құрамында антидене бар қанның сұйық бөлігі жойылады және көктамыр арқылы сұйықтықтың немесе донорлық плазманың (антиденелер болмайтын) құйылуымен алмастырылады. Антиденелерді жою бүйрек тінінің қабынуының азаюына ықпал етеді.
Тұзды, сұйықтықты, ақуыз бен басқа заттектерді тұтынуды шектеу қажет.
Осы ауру бар адамдар бүйрек жеткіліксіздігінің симптомдарының дамуын мұқият қадағалауы қажет. Түбінде диализ немесе бүйрек алмастыру қажет болуы мүмкін.
Болжамы
Уақытылы емдеу қажет, олай болмаса, асқынуы мүмкін.
Асқынатын гломерулонефрит келесілерге апарады:
- созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі
- бүйрек қызметінің төмендеуі
- бүйрек ауруының соңғы сатысы
Егер науқаста нефроздық синдром болса, оны бақылауға алуға болады, басқа симптомдарды да бақылауға болады. Олар бақылауға алынбаса, бүйрек ауруының соңғы сатысы орын алуы мүмкін.
Мүмкін асқынулары
- жіті нефроздық синдром
- қандағы электролиттік ауытқулар
- бүйректің созылмалы ауруы
- созылмалы және қайталанатын бүйрек инфекциясы
- бүйрек ауруының соңғы сатысы
- организмде сұйықтықтың іркілуі – іркілісті жүрек жеткіліксіздігі, өкпенің ісінуі
- Гиперкалиемия (қандағы калийдің мөлшерінің артуы)
- Гипертензия
- Басқа инфекцияларға асқан сезімталдық
- Рефрактерлік (қатерлі) гипертензия
- Нефроздық синдром
Дәрігерге қашан көріну қажет
Дәрігерге көрініңіз, егер науқаста:
- Гломерулонефриттің даму қаупін арттыратын ауру болса
- Гломерулонефрит симптомдары дамыса.
Алдын алу
Гломерулонефриттің көпшілік жағдайларының алдын алатын тәсілдер жоқ. Кейбір жағдайда орагникалық еріткіштердің, сынаптың және стероидты емес қабынуға қарсы препараттардың (НПВП) әсерін шектеу немесе алшақ болу арқылы алдын алуға болады.
Синонимдары
гломерулонефрит; Созылмалы нефрит; Шумақтардың ауруы; Некроздайтын гломерулонефрит; орақ тәрізді гломерулонефрит; тез асқынатын гломерулонефрит.