Сүт безі қатерлі ісігі

Сүт безі

Сүт безі қабырғаларды жауып тұратын, кеуде бұлшық еттерінде орнала қан. Әр сүт безі 15-20 бөліктен тұрады. Бөліктер одан кіші бөлікшелерден тұрады. Бөліктер сүт өндіретін бездердің топтарынан тұрады. Сүт бөліктерден түтік арқылы ағып, емшекке шығады. Емшек ареола деп аталатын, терінің қаралау келген жерінің ортасында орналасады. Бөліктер мен түтіктердің арасында май тіні болады.
Сүт безінде лимфа тамырлары да кездеседі. Бұл лимфа тамырлары, домалақ келген мүшелерге, яғни лимфа түйіндеріне жалғасады. Лимфа түйіндері сүт безінің маңында, қолтықта, төс артында, бұғана астында, және т.б. жерлерде топталып орналасады. Лимфа түйіндері бактерияларды, қатерлі ісік жасушаларын және ағзаға зиян келтіретін басқа заттарды ұстап қалады.

Қауіп факторлары

Сүт безінің қатерлі ісігі не себепті пайда болатынын әлі күнге дейін ешкім білмейді. Дәрігерлер бұл аурудың неге кей әйелдерде дамып, кейбіреуінде дамымайтынын түсіндіріп бере алмайды. Олар жарақаттардың, қан кетулердің және сүт безінің пальпациясы қатерлі ісікке әкелмейтінін біледі. Сонымен қатар сүт безінің қатерлі ісігі жұқпалы емес. Ғалымдар кей әйелдердің белгілі қауіп факторларына жақын болуынан, қатерлі ісікке шалдығуы жоғары болып келетінін дәлелдеді. Қауіп факторы деп, аурудың дамуына әкелетін қолайлы жағдайлардың барлығын айтады.
Зерттеу барысында сүт безінің қатерлі ісігінің келесі қауіп факторлары анықталды:

• Жасы: сүт безінің қатерлі ісігінің дамуы жас өскен сайын арта түседі. Сүт безінің қатерлі ісігі көбінесе 60-тан асқан әйелдерде анықталған. Бұл ауру менопаузаға дейін өте сирек дамиды.
• Сүт безінің қатерлі ісігін бастан кешіру: егер қатерлі ісік бір жақтағы сүт безінде дамыса, оның екінші жағында да даму қаупі жоғарылай түседі.
• Отбасы тарихы: егер әйел адамның анасы, сіңлісі немесе қызы сүт безінің қатерлі ісігімен ауратын болса, осы әйелде ауру қаупі жоғары болады. егер отбасы мүшелері 40 жасқа дейін осы аурумен ауратын болса, онда ауру қаупі еселей түседі. Осы аурумен басқа да туыстарының ауруы (анасы немесе әкесі жағынан), ауру қаупін жоғарлатады.
• Сүт безінің өзгерістері: кейбір әйелдердің сүт безінде, қалыптас тыс жасушалар анықталады. Осындай қалыптан тыс жасушалардың болуы (атипиялық гиперплазия, бөліктік орнықты карцинома), қатерлі ісіктің дамуын жоғарлатады.
• Генетикалық өзгерістер: белгілі гендердің өзгерісі, сүт безінің қатерлі ісігінің даму қаупін жоғарлатады. Осындай гендерге BRCA1, BRCA2, және т.б. жатады. дәрігер осындай гендердің өзгерісі анықталған әйелдерге, ауру қаупін төмендет үшін және ауру дамыса әйелдің жағдайын жақсарту үшін, тиімді жолдарды көрсете алады.
• Репродуктивті және менструалды тарихы:

Егер әйел өзінің бірінші баласын неғұрлым кеш босанса, сүт безінің қатерлі ісігінің дамуы жоғарылайды.

Менструалды кезеңі 12 жасқа дейін пайда болса, сүт безінің қатерлі ісігінің дамуы жоғарылайды.

Менопауза 55 жастан кейін болса, қатерлі ісіктің дамуы жоғары болады.

Балалары болмаған әйелдерде де қатерлі ісіктің дамуы жоғары болады.

Эстроген және прогестин сияқты гормон алмастырушы препараттарды қолдану қатерлі ісіктің дамуын жоғарлатады.

Аборт жасау мен түсік тастаудың сүт безінің қатерлі ісігіне ешқандай қатысы жоқ екені, арнайы зерттеулер барысында дәлелденді.

• Нәсілі: Сүт безінің қатерлі ісігі ақ нәсілді әйелдерде, афроамерикандықтар мен латынамерикандықтарға қарағанда жиі кездесетіні анықталды.
• Кеуде торының радиациялық терапиясы: Кеуде торына (сүт бездеріне де) радиациялық терапия жасалынған әйелдер, әсіресе 30 жасқа дейін, қатерлі ісікке шалдығу қаупі жоғары. Бұлардың қатарына Ходжкиндік лимфомаға бағытталған сәулелік терапия қабылдаған әйелдерде жатады. әйелдердің сәулелік терапияны неғұрлым ерте жасында қабылдайтын болса, қатерлі ісікке шалдығу қаупі соғұрлым жоғары болады
• Сүт безінің тығыздығы: сүт безі тіні майлы немесе тығыз болуы мүмкін. егде жастағы әйелдерде маммограммада (сүт безінің рентгенограммасы) сүт безінің тығызданғаны анықталса, қатерлі ісік дамуы жоғары топқа жатқызылады.
• ДЭС (диэтилстилбэтрол) қабылдау: ДЭС АҚШ-та 1940 пен 1971 жылдар аралығында жүкті әйелдерге ұсынылған. (Қазіргі таңда бұл препарат жүкті әйелдерге тағайындалмайды.) жүктілік кезінде ДЭС қабылдаған әйелдерде қатерлі ісіктің даму қаупі айтарлықтай жоғары болмайды.
• Менапаузадан кейінге семіздік: менапаузадан кейін қатерлі ісікпен ауру қаупі, толық әйелдерде, арықтарға қарағанда жоғары болады.
• Дене белсенділігінің жеткіліксіздігі: Дене белсенділігі аз әйелдерде, сүт безінің қатерлі ісігімен ауру қаупі жоғары болады. дене шынықтырумен көп айналысса ол алдымен семіздіктің алдын алады, сонымен қатар сүт безінің қатерлі ісігінің де даму қаупін азайтады.
• Алкагольды қабылдау: зерттеулер барысында алкагольды көп қабылдайтын әйелдердің сүт безінің қатерлі ісігімен ауру қаупі жоғары болатыны анықталған.

• басқа да мүмкін болатын қауіп факторлары зерттеліп жатыр. Ғалымдар диетаның, дене белсенділігінің, және генетикалық факторлардың ауруға деген қатысын зерттеп жатыр. Сонымен қатар айналадағы заттардың сүт безі қатерлі ісігінің дамуына қандай қатысы бар екені анықталып жатыр. Қауіп факторларының көбісінен құтылуға болады. ал отбасы тарихында сүт безі қатерлі ісігінің болуы сияқты факторлардан құтылуға болмайды. Әйелдер егер белгілі факторлардан аулақ болып, сақтанып жүрсе, қатерлі ісікпен ауру қаупі кішкене болсын төмендейді.

Сонымен қатар қауіп қатер факторлары жоғары болып тұратын әйелдердің, сүт безі қатерлі ісігімен ауырмайтын кездері де кездеседі. Ал қатерлі ісікке шалдыққан әйелдердің отбасы тарихында бұл аурудың кездеспеген кездері де болған.

Егер сіз өзіңізді қауіп факторы жоғары топқа жататыныңыз жайлы ойласаңыз, бұл жайында дәрігерден кеңес алыңыз. Дәрігер сізге аурудың қаупін азайту жайында тиімді жолдарды ұсынып, тұрақты зерттеу жоспарын тағайындайды.

Скрининг [2772]

Сүт безіқатерлі ісігіне бағытталған скрининг, оның симптомдары пайда болмай анықтауда пайдалы болады. Скрининг ауруды бастапқы сатысында анықта,п, оны емдеуде маңызды рөл атқарады. Қатерлі ісікті неғұрлым бастапқы сатысында анықтаса, оның емінің тиімділігі соғұрлым жоғары болады.

Дәрігеріңіз сізге қатерлі ісікті анықтау мақсатында келесі скринингтік тесттерді ұсына алады:

· Скринингтік маммограмма

• Сүт безін клиникалық тексеру
• Сүт безін өз бетінше тексеру

Сіз дәрігеріңізден сүт безі қатерлі ісігіне тексерісті қай уақытта бастап, қанша уақыт аралығында келіп тұруды сұрауыңыз қажет.

Скринингтік маммограмма
Сүт безі қатерлі ісігін ерте сатысында анықтау үшін келесі нәрселер ұсынылады:

• 40 немесе одан жоғары жастағы әйелдер үшін әр 1-2 жыл сайын маммографиядан өтіп тұруы қажет. Маммограмма – бұл рентген сәулесі көмегімен жасалынатын сүт безінің кескіні.
• 40-тан жас, ауру даму қаупі жоғары топқа жататын әйелдер дәрігерге қаралып, тексерісті қашан және қанша уақыт аралығында өтіп тұруы жайлы кеңес алуы қажет.

• ісікті қолға сезілместен бұрын, кескіндегі тығыздалу арқылы анықтауға болады. Бұл әдіс арқылы сіз кальцийдің кішкентай бөлшектерінен тұратын кластерлерді де анықтай аласыз. Бұл бөлшектер микрокальцификаттар деп аталады.тығыздықтар және ұсақ бөлшектер қатерлі ісіктің белгілері немесе ісікалды жасушалары болуы мүмкін. қатерлі ісікті анықтау үшін тағы да зерттеулер қажет болады. Егер маммограммада қалыптан тыс жасушалар анықталса, қосымша рентгендік зерттеулер тағайындалуы мүмкін. Сонымен қатар биопсияда қажет болуы мүмкін. Биопсия – қатерлі ісікті анықтауда жалғыз сенімді әдіс болып табылады. («Диагноз» бөлімінде биопсия жайлы толық ақпарат ала аласыз.)

Маммография қатерлі ісікті ерте кезеңінде анықтаудағы дәрігерлердің таптырмас құралы болып табылады. Бірақ маммографияда да қателіктер кездеседі:

• Маммография қатерлі ісіктерді кейде көзден жіберіп алады (нәтижесі «жалған теріс» деп аталады)
• Маммография кескінде кейбір түзілістерді көрсетеді, бірақ олар тексеріс барысында қатерлі ісік болмай шығады. (нәтижесі «жалған оң» деп аталады)
• Тез өсетін ісіктер маммограммада анықталмай тұрып, тез арада басқа мүшелер мен тіндерге тарылып кетеді.

Маммографияда радиацияаның өте төмен дозасы қолданылады. Осыдан туатын зиянды әсерлердің көлемі өте кішкентай болады, бірақ кейбір жағдайларда бұларда ыңғайсыздықтарға алып келуі мүмкін. бірақ зиянына қарағанда пайдасы көбірек тиеді. Рентгендік тексеріс керек жағдайда, міндетті түрде дәрігерлермен ақылдасу қажет. Сонымен қатар кескінде қажет болмайтын басқа мүшелерді арнайы қорғау киімдерімен жабуды сұрау керек.

Сүт безін клиникалық тексеру
Сүт безін клиникалық тексеруді, оның жалпы жағдайын тексеруден бастайды. Тексеріп жатқан адамнан оның қолдарын көтеруді, түсіруді немесе қолдарын төмен қысып ұстауды сұрауы мүмкін.

• маманы оң және сол жақ сүт бездерінің көлемі және пішіні бойынша айырмашылықтарын анықтайды. Сүт безінің терісін бөртпелерге, тереңдеген аймақтарға және басқа да қалыптан тыс заттарға тексереді. Емшекті қысу арқылы ішіндегі сұйықтықтың бар-жоғын тексереді. Саусақтың ұштары арқылы медицина маманы сүт безін, қолтық және бұғана асты аймақтарымен қоса, бүкіл жерінен тексеріп шығады. Тығыздықтардың көлемі бұршақ тәріздес болғанда ғана оларды қолмен сезуге болады. сүт бездерін тексеруді кезекпен жүргізу қажет. сонымен қатар медициналық қызметкер жақын маңда орналасқан лимфа түйіндерін де тексеріп өтеді. Сүт безін клиникалық тексеру бар жоғы 10 минутты алады.
• безін өз бетінше тексеру
  Сіз сүт безіңіздегі әртүрлі өзгерістерді, өз бетіңізбен тексеру кезінде де анықтай аласыз. Бірақ өзгерістердің пайда болуы жасқа, менструалды циклға, жүктілікке, менапаузаға және гормондық, жүктілікке қарсы препараттарды қабылдауға байланысты болуын естен шығармау керек. бездері қалыптыда тегіс емес, бұдырлы болады. Сонымен қатар сүт бездері менструалды цикл басталар алдында және менструалды цикл кезінде қатайып, ісініп кетеді.

Егер тексеру барысында өзгешеліктер байқасаңыз, дереу дәрігерге хабарласыңыз.

• безін өз бетінше тексеру, тұрақты жүргізілетін скринингтік маммографияны және клиникалық тексеруді алмастыра алмайды.

Симптомдар. Сүт безі қатерлі ісігінің келесі симптомдары байқалуы мүмкін:

• Сүт безінің өзгерістері
• Сүт безінің немесе оның маңындағы тіндердің тығыздалуы
• Сүт безі ұшының қатаюы
• Сырт көзге қараған кездегі өзгерістері
• Сүт безінің пішіні мен көлемінің өзгерістері
• Сүт безінің ұшы ішіне еніп кеткен болады
• Сүт безінің терісі, ұшы және ареоласы қабыршақтанып, қызарып және ісіп кетеді. Оның бетіндегі тыртықтарға байланысты, сыртқы пішіні апельсинге ұқсас болады.
• Сүт безінің қалыптыда болмайтын бөліністері
• Сүт безі қатерлі ісігі бастапқы кезеңдерінде ешқандай ауыртпашылықты тудырмайды. Бірақ оған қарамастан әйелдер, ыңғайсыздықты сезінген жағдайда бірден дәрігерге қаралуы тиіс. көбінесе симптомдардың көбісі қатерлі ісікке байланысты болмайды. Оған басқа да аурулар себеп болуы мүмкін. симптомдар неге байланысты пайда болғанын тексеру барысында дәрігер сізге айтып беретін болады.

Диагнозы

Егер сізде қатерлі ісікке тән симптомдар немесе скринингтік тексерудің нәтижелері болса, дәрігеріңіз бұның шынымен қатерлі ісік пе, әлде басқа ауру ма екенін анықтауы керек. Дәрігер сізге өміріңіздің тарихы немесе отбасыңыздың тарихы жайлы сұрауы мүмкін. Сізге медициналық тексерісті немесе маммография сияқты кескін беретін зерттеуді тағайындауы мүмкін. бұл зерттеулер көзге көрінбейтін сүт безі ішілік тіндердің суретін береді. Осылардан кейін дәрігер сізге қатерлі ісік жасушаларын анықтау мақсатында биопсия сияқты соңғы бақылау зерттеуін тағайындауы мүмкін.

Сүт безін клиникалық зерттеу

• қызметкері әр сүт безін тығыздықтар мен өзгерістерге ұстап тексереді. Егер тығыздықтар байқалса, дәрігер оның пішінін, өлшемін, құрылымын анықтайды. Сонымен қатар дәрігер тығыздықтың қозғалысын да анықтайды. Қатерсіз ісіктерді қатерлі ісіктерден тығыздығы бойынша ажыратуға болады. Жұмсақ, тегіс, домалақ келген және қозғалмалы тығыздықтар қатерсіз ісіктерге тән болады. Қатты, пішінсіз, сүт безімен жабысып өскен тығыздықтар қатерлі ісіктерге тән сипат.

Диагностикалық маммография

• маммография сүт безінің рентгенологиялық көрінісі болып табылады. Оның көмегімен скринингтік маммограммада ерекше көрінген аймақтардың нақты кескінін көруге болады. Бұл әдісті дәрігер сүт безіндегі өзгерістерді, тығыздықты, ауруды, үлкеюді, бөліністерді, пішіні мен көлемін анықтау үшін қолданады. Диагностикалық маммограмманың көмегімен нақты бір бөлігін зерттеуге болады. Бұл әдіс скринингтік маммографияға қараған нақты әрі тиімді әдіс болып табылады.

Ультрадыбыстық диагностика [2777]

• құрылғы, адам құлағы ести алмайтын дауыс толқындарын жібереді. Толқындар тіндермен шағылысады. Жаңғырықтарды қолданып, компьютер кескін түсіреді. Дәрігеріңіз кескіндерді монитордан көреді. Киста – бұл, сұйықтыққа толған қапшық. Олар онкологиялық ауруларға жатпайды. Бірақ қатты тығыздық, қатерлі ісік болуы мүмкін. Зерттеу аяқталғаннан кейін, дәрігер кескінді сақтап қояды немесе қағазға түсіреді. Бұл зерттеу әдісін маммограммамен бірге жүргізуге болады.

Магнитті резонанс арқылы түсірген кескін

Ядерлі-магнитті резонанс (ЯМР) – бұл компьютермен байланыста болатын мықты магнитті қолдану арқылы жасалатын зерттеу әдісі. ЯМР сүт безінің нақты кескінін бере алады. алынған кескіндерді мониторда немесе пленкада көруге болады. ЯМР –ны маммограммамен бірге жүргізуге болады.

Биопсия [2747]

Дәрігер сізді биопсия алу мақсатында хирургке немесе арнайы маманға жолдауы мүмкін. сүт безінен қатерлі ісік жасушаларын анықтау үшін, сұйықтық немесе тіннің кескіні алынады.

Клиникалық зерттеу барысында анықталмайтын кейбір күдікті аймақтар маммограммада көрінуі мүмкін. Дәрігерлер кескін беретін зерттеу әдістерін, алынып тасталатын тіннің ошағын көру үшін қолданады. Бұндай әдістерге УДЗ және стереотактикалық биопсия жатады.

Дәрігерлер сүт безінен тінді бірнеше тәсілдер бойынша алады:

• Жіңішке инемен жасалатын аспирация: Дәрігер кеудедегі түзілістің ішіндегі сұйықтықты алып тастау үшін жіңішке инені қолданады. Егер сұйықтықта күдікті жасушалар анықталса, патологоанатом оны лабораторияда микроскоппен қатерлі ісіктерге зерттейді. Егер сұйықтық таза болса, оны микроскоппен зерттеу қажет болмайды.
• Терең биопсия: Дәрігер кеудеден тіннің бөлігін алу үшін үлкен инені қолданады. Патологоанатом қатерлі ісік жасушаларына зерттеу жүргізеді. Бұл әдіс пункциялық биопсия деп те аталады.
• Хирургиялық биопсия: Хирург тіннің кесіндісін алады. Патологоанатом оны қатерлі ісік жасушаларына тексереді
• Инцизионды биопсия жасаған кезде тығыз немесе қалыптан тыс аймақтардан тіннің кесіндісін алады.
• Эксцизионды биопсия барысында зерттеу үшін тығыздалған жерді түгелімен алып тастайды.

Тіннің кесіндісінде қатерлі ісік жасушалары табылған жағдайда патологоанатом оның қай түрге жататын сипаттап бере алады. Сүт безі қатерлі ісігінің ең көп таралған түрі – түтіктердің эпителийінен дамыған карцинома. Бөлікті карцинома деген – қатерлі ісіктің басқа түрі. Бұл жағдайда қалыптан тыс жасушалар бөліктерде анықталады.

Қосымша зерттеулер

Егер қатерлі ісік диагнозы қойылса, дәрігер сүт безінен алынған тінді қосымша зерттеулерге жібере алады. Бұл зерттеу әдістері дәрігерге қатерлі ісік жайында көп ақпарат алуға және дұрыс ем тағайындауға көмектесе алады.

• Гормондардың рецепторларына арналған тесттер: Бұл тест тіндердің нақты гормондарға арналған рецепторларын анықтайды. Бұл тіндердің өсуі үшін арнайы гормондарды талап етеді (эстроген және прогестерон).
• АЭӨФ2 тесті: Бұл тест, тінде адамның эпидермальды өму факторы-2 деп аталатын нәруыздың бар жоғын немесе АЭӨФ2 генін көрсететін әдіс. Бұл нәруыздың немесе геннің көп болуы сүт безі қатерлі ісігінің қайталап пайда болу мүмкіндігін жоғарлатады.

Кезеңдерін анықтау

Ауруды емдеу үшін дәрігер оның кезеңін білуі тиіс. ауру кезеңі ісіктің көлемі мен басқа мүшелерге таралу дәрежесіне байланысты анықталады. Кезеңін анықтау үшін рентгенологиялық немесе лабораториялық зерттеулер қажет болуы мүмкін. Бұл әдістер ісіктің басқа мүшелерге таралу дәрежесін көрсете алады. Сүт безі қатерлі ісігі ең жиі қолтық лимфа (аксиллярлы лимфа түйіндері) түйіндеріне таралады (метастаздану). Жиі аурудың кезеңін сүт безіне және қолтық лимфа түйіндеріне жасалынған операциядан кейін ғана анықтауға болады.

Сүт безі қатерлі ісігінің кезеңдері:
0 кезең – орнықты карцинома .

• Лобулярлы (бөлікті) орнықты карцинома (ЛОК): Қалыптан тыс жасушалар бездің бөліктерінің шырышты қабатында табылады. ЛОК инвазивті қатерлі ісікке өте сирек жағдайда айналады. Бірақ ЛОК-тың бір жақ сүт безінде табылуы, оның екінші жағына да пайда болу қаупін жоғарлатады.
• Түтік эпителийлерінің орнықты карциномасы (ТЭОК): Қалыптан тыс жасушалар түтіктердің эпителийінде табылады. ТЭОК-ты түтік ішілік карцинома деп те атайды. Қалыптан тыс жасушалар түтіктен сыртқа шығып кетпейді. ТЭОК анықталған жағдайда ем қолданбаса ол инвазивті қатерлі ісікке айналып кетеді.

Келесі кезең – түтік эпителийлерінің орнықты карциномасы.
I кезең инвазивті сүт безі қатерлі ісігінің ерте кезеңі болып табылады. Ісіктің кесіндідегі өлшемі 2 см-ден аспайтын болады. Қатерлі ісік жасушалары сүт безінен тыс мүшелерге таралып кетпеген.

Келесі кезеңі ол қатерлі ісік жасушаларының түтіктен тыс таралып кеткендігі жайлы айтады. Қатерлі ісік жасушалары сүт безінің жанындағы тіндерге таралған болады.

II кезең келесі сипаттарға ие болады.

• Сүт безіндегі ісік 2 сантиметрден үлкен болмайды. Қатерлі ісік қолтық лимфа түйіндеріне таралған болады.
• Ісіктің өлшемі 2-5 см аралығында болады. Қатерлі ісік қолтық лимфа түйіндеріне таралуы мүмкін.
• Ісіктің өлшемі 5 см-ден үлкен болады. Қатерлі ісік қолтық лимфа түйіндерінде анықталмайды.

III кезеңінде ісіктің өлшемі үлкен болады, бірақ ол жақын маңдағы лимфа түйіндерінде анықталмайды. Бұл жергілікті дамыған қатерлі ісік.
III A кезеңі – келесі сипаттарға ие болады:

• Ісік 5 см-ден кіші болады. Қатерлі ісік қолтық лимфа түйіндеріне және басқа да құрылымдарға таралған болады.
• Ісік 5 см-ден үлкен болады. Қатерлі ісік қолтық лимфа түйіндеріне таралған.

III B кезеңі келесі сипаттарға ие болады:

• Ісік кеуде торына немесе кеуде терісіне өсіп кетеді.
• Ісік кеудеден алыс лимфа түйіндеріне таралады.
• Сүт безінің қабынған қатерлі ісігі IIIBкезеңінің сирек кездесетін түрі болып табылады. Сүт безі үлкен және ісінген болып келеді, себебі қатерлі ісік жасушалары кеуде терісіндегі лимфа тамырларын бітеп тастайды.

III C кезеңде ісіктің өлшемі әртүрлі болады. Оның басқа мүшелерге таралуы мынандай көрініске ие болады:

• Қатерлі ісік қолтық және кеудеден тыс лимфа түйіндеріне таралған болады.
• Қатерлі ісік бұғана асты және бұғана үсті лимфа түйіндеріне таралған болады.

IV кезең – бұл алыс жатқан мүшелерге таралған (метастазданған) қатерлі ісік.

Қайталанушы қатерлі ісік – бұл қатерлі ісіктің көрінбей, бірақ бірнеше уақыттан кейін қайта пайда болатын түрі. Ол сүт безінде немесе кеуде торының басқа жерлерінде қайталанып шығуы мүмкін. Сонымен қатар ол сүйекте, бауырда, өкпеде немесе дененің кез-келген жерінде пайда бола алады.

Емі

Емді тағайындау үшін алдымен аурудың кезеңін білу керек. Сүт безі қатерлі ісігімен ауырған әйел адамдар, өздеріне тағайындалатын емге ат салысады. Олар үшін, өз аурулары жайлы және оның емі жайлы көбірек білген маңызды. Көп әйелдерге сүт безі қатерлі ісігі жайлы артық мәлімет алған пайдалы болып келеді. Қатерлі ісік диагнозы қойылғаннан кейін әйел адамдар шок пен стресс жағдайына түсіп, өздерін мазалап жүрген сұрақтарды қоя алмайтындай дәрежеге жетеді. Дәрігерге бармастан бұрын керек деген сұрақтарды қағазға жазып қою, өте үлкен көмек береді. Айтылған мәліметтерді оңай есте сақтау үшін, пациент керекті нәрселерді қағазға жазып не болмаса дәрігердің рұқсатымен диктафонға жазып қоюына болады. кейбір пациенттер өзімен бірге туысқандарын алып кіргенді жөн санайды. Сұрақтардың барлығы бір мезеттен қою міндет емес, себебі барлық сұрақтар жауаптарды кейін дәрігерден немесе медбикеден сұрауға уақыт жетерліктей болады.

• сізді мамандарға жолдай алады, ал егер жолдамаса, өзіңіз дәрігерден сұрасаңыз болады. Сүт безі қатерлі ісігін емдейтін мамандарға хирургтар, дәрігер-онкологтар және онколог-радиологтар жатады. Бұлармен қатар сізді пластикалық хирургке де жолдауға болады.

Емдеу әдістері

Әйелдердің сүт безі қатерлі ісігін емдеудің бірнеше әдістері бар. Оларға хирургиялық операция, сәулелік терапия, химиотерапия, гормондық терапия және биологиялық терапия жатады. Көбінесе бұлардың біріккен түрдегі емі тағайындалады.
Дәрігер сізге емнің түрі және одан күтілетін нәтижелер жайлы толық ақпарат бере алады. сіз бұл ем шараларының күнделікті өміріңізге қалай әсер ететіні жайлы білгіңіз келетін шығар. Ем барысында және емнен кейін түріңіз қандай болатынында білгіңіз келер. Осылардың барлығы жайлы дәрігермен ақылдасу барысында, бірігіп отырып ем жоспарын тағайындап, денсаулығыңызға қарай ем ала аласыз.

Қатерлі ісіктің емі жергілікті және жүйелі түрде жүргізіледі:

• Жергілікті ем: Жергілікті емге хирургиялық операция және сәулелік терапия жатады. Бұлардың нақты мақсаты сүт безіндегі ісікті жою болып табылады. Егер қатерлі ісік басқа мүшелерге таралған болса, жергілікті ем бұл аурудың бастапқы пайда болған орнын бақылауда ұстау үшін тағайындалды.
• Жүйелі ем: Жүйелі емге химиотерапия, гормондық терапия және биологиялық терапия жатады. Бұл емдердің мақсаты қан арқылы ағзаға түсіп, денеге таралған қатерлі ісік жасушаларын жою болып табылады. Кейбір әйелдерге жүйелі емді, операция және сәулелік терапия алдында, ісіктің көлемін кішірейту мақсатында тағайындайды. Басқа жағдайларды жүйелі терапияны операциядан және сәулелік терапиядан кейін, қайталанып шықпауы үшін тағайындайды. Сонымен қатар жүйелі терапия қатерлі ісіктің басқа мүшелерге тарылып кеткен кезінде де жүргізіледі.

Қатерлі ісікті емдеу барысында сау жасушалар да зақымданатындықтан, жағымсыз әсерлері айтарлықтай көзге көрінеді. Олар емнің түріне және көлеміне байланысты болады. Жағымсыз әсерлер әр әйелде әртүрлі көрінеді және емдеу барысында өзгеріп отырады.

Хирургиялық ем

Хирургиялық ем сүт безі қатерлі ісігінің ең тиімді емі болып табылады. Операцияның бірнеше түрлері бар. Дәрігер әр қайсысы жайлы толық ақпарат беріп, олардан күтілетін нәтижелерді айтып, және операцияның сыртқы келбетіңізге қалай әсер ететіні жайлы түсіндіріп береді:

• Сүт безін сақтап қалатын операция: Бұл операцияның мақсаты сүт безіне тиіспестен қатерлі ісікті алып тастау болып табылады. Ол тағы сегментарлы мастэктомия және бөлікті матэктомия деп те аталады. Кейде эксцизионды биопсияны да сүт безі қатерлі ісігін алып тастау операциясына жатқызуға болады, себебі бұнда дәрігер тығыз аймақтардың барлығын кесіп алады.

Хирург жиі қолтық лимфа түйіндерінде алып тастайды. Ол үшін жеке тілік жасалады. Бұл процедураны аксиллярлы лимфа түйіндерін кесу деп атайды. Осы арқылы қатерлі ісік жасушаларының лимфа жүйесінде бар жоғын айта аламыз. Сүт безін сақтап қалатын операциядан кейін, әйелдерге сәулелі терапия тағайындалады. Бұл әдіс арқылы қалып қалған қатерлі ісік жасушалары жойылады.

• Мастэктомия: Мастэктоимя деп – сүт безін алып тастауды айтады. Көбінесе хирург бұнымен қоса қолтық лимфа түйіндерін де алып тастайды. Кейбір әйелдерге операциядан кейін сәулелі терапия жүргізеді.

Зерттеулер барысында сүт безін сақтап қалатын операция және І, ІІ кезеңдегі сүт безі қатерлі ісігі үшін жасалынған мастэктомиядан кейін өмір сүру көрсеткіші бірдей екені дәлелденген.

Лимфа түйіндерінің шолғыншы биопсиясы лимфа түйіндеріндегі қатерлі ісік жасушаларын анықтаудағы жаңа әдіс болып табылады. Хирург жанама әсерлерді азайту мақсатында, лимфа түйіндерін барынша аз мөлшерде алып тастауға тырысады. (Қатерлі ісік жасушалары қолтық лимфа түйіндерінде анықталса, оларды түгелімен алып тастайды.)

Сіз сүт безін қайта қалпына келтіре аласыз. Ол үшін пластикалық операцияның көмегі қажет болады. Оны мастэктомиямен бірге немесе одан кейін жасауға болады. Қайта қалпына келтіру операциясың жасату ойыңызда болса, мастэктомиядан бұрын хирургпен ақылдасқаныңыз жөн.

• кейінгі сауығу уақыты әр әйел үшін әртүрлі болып келеді. Операция әйелге ауыр және қиын тиеді. Дәрі-дәрмектердің көмегімен ауруды жоюға болады. Ол үшін дәрігермен немесе медбикемен, операциядан бұрын ауру сезімін басу үшін тағайындалатын дәрілер туралы ақылдасуға болады. Ал операциядан кейін ауру сезімі жойылмаса, дәрігеріңіз дәрілерді қайта қарастыра алады. Операцияның инфекция түсумен, қан кетулермен немесе басқа да жағымсыз нәрселермен асқынуы мүмкін. егер осындай асқынулар байқалса дереу дәрігерге хабарласқаныңыз жөн.

Сүт безін алып тастаған кезде тепе-теңдікті сақтау қабілетіңіз нашарлауы мүмкін. Егер операцияға дейін сүт бездеріңіз үлкен болса, онда тепе-теңдік сақтау қиындай түседі. Тепе-теңдіктің бұзылу мәселе мойынға және арқаға ауыр тиеді. Сонымен қатар операциядан кейінгі жердің терісі қатайып қалуы мүмкін. Қол және иық бұлшық еттері әлсіреп қалуы мүмкін. Бұл ыңғайсыздықтар уақыт өте өздігінен жоғалады. Осы ыңғайсыздықтарды жою үшін дәрігер, физиотерапевт немесе медбике бірнеше жаттығуларды көрсете алады. жеңіл жаттығуларды операциядан кейін бір-екі күннен кейін жасап бастауға болады.

• қатар операция барысында нерв талшықтары да зақымдалуы мүмкін. Зақымдалған жағдайда сіз кеудеңіздегі, қолтығыңыздағы, иық және білектеріңіздегі шаншу мен қимылсыздықты сезінесіз. Бұл сезімдер бірнеше апта немесе айдан кейін өздігінен кетіп қалады. Алайда кейбір әйелдерде бұл сезімдер сақталып қалады. Қолтық лимфа түйіндерін алып тастау лимфаның ағымына әсер етеді. Олар тұрып қалып қолда, білезікте ісінулерді тудыруы мүмкін. Бұл ісінулер лимфэдема деп аталады. Лимфэдема операциядан кейін бірден немесе айлар,жылдар өткеннен кейін дамуы мүмкін.

Сіз үшін операция жасалынған жақтағы қол мен білезікті өмір бойы қорғау өте маңызды болып табылады:

• Қол мен білезікті жауып тұратын киімдер тығыз жабыспауы керек
• Сөмке немесе дорбаны басқа қолда ұстау керек
• Қолтықтығы түктерді қырған кезде, жаралардың пайда болу қаупін азайту үшін электрқырғышты қолданған жөн
• Қан қысымын өлшеуді, ине салуды, қан анализі үшін қанды басқа қолдан алу қажет
• Өте күшті жуғыш заттарды қолданғанда және бақшада жұмыс істегенде қолыңызға қолғап кию қажет
• Маникюрді өте ұқыпты жасау керек
• Зақымдалған аймақтағы қолды күйіктерден және күнге күюден сақтау керек

Қолыңыздағы кез-келген жарақаттарды, тіліктерді және жәндіктердің шаққан жерлерін дереу дәрігерге қаратуыңыз қажет. Егер қолыңыз жарақаттанған болса, ісінген болса, немесе қызарып, қызуы көтеріліп кетсе бірден дәрігерге баруыңыз керек.

• дамыған жағдайда, дәрігер сіз қолыңызды барынша көп уақытқа жоғары көтеріп тұруыңызды сұрауы мүмкін. Ол сізге көмектесетін жаттығуларды да ұсына алады. Лимфэдемасы бар әйелдер лимфа ағысын жақсарту мақсатында қолдары эластикалық киімдерді киіп алады. Сізге бұлардан басқа дәрі-дәрмектер, мануалды лимфодренаж (сипап-сылау) немесе қолды жайлап қысатын құрылғылар да көмектесе алады. бұларды орындау үшін сізді физиотерапевтке немеме басқа да мамандарға жолдауы мүмкін.

Сәулелі терапия

Сәулелі терапияда (радиотерапия деп те аталады) қатерлі ісік жасушаларын жою үшін жоғары қуатты электрлік сәулелерін қолданады. Әйелдердің көбіне сәулелі терапияны сүт безін сақтап қалатын операциядан кейін тағайындайды. Ал кейбір әйелдерге сәулелі терапияны мастэктомиядан кейін тағайындайды. Аурудың емі ісіктің өлшеміне және басқа да жағдайларынан байланысты болады. радиацияның әсерінен, кеудеде қалып қалған қатерлі ісік жасушалары жойылып кетеді.
Кейбір пациенттерге ісіктің өлшемін азайту мақсатында, сәулелі терапияны операциядан бұрын жүргізеді. Дәрігерлер бұл әдіске қиын алынатын және үлкен мөлшерлі ісікке операция жасайтын кезде жүгінеді. Пациенттердің операциядан бұрын химиотерапия және гормондық терапияға жүгінетін кездері де болады.
Дәрігерлер пациенттер үшін сәулелі терапияның екі түрін қолдана алады. кейбір кезде пациенттерге екі түрін бірдей қолданады:

• Сыртқы сәулелену: радиация үлкен құрылғы арқылы ағзаның сыртынан әсер етеді. Бұндай емді әйелдер ауруханаларда және емханаларда қабылдай алады. әйелдерге бұл ем аптасына 5 рет бірнеше апта бойы жүргізіледі.
• Ішкі сәулелену (имплантациялық радиация): Радиоактивті жіңішке түтіктер (импланттар) тікелей сүт безіне енгізіледі. Импланттар орнында бірнеше күн бойы тұрады. Ауруханадан шығар алдын дәрігер имплантты алып тастайды.

Жанама әсері радиацияның дозасына, және қай мүшені емдеп жатқанына байланысты болады.

Ең жиі байқалатын жанама әсерлер – жергілікті жердің қызаруы, құрғауы, қышуы болып табылады. Емшектер ауыр және қатайған болып сезіледі. Бұл симптомдар уақыт өте жоғалып кетеді. Ем барысында тері ылғалданып және "сөл бөліп" кетуі мүмкін. егер осы жерге ауа көп түсіп тұрса, ол тез жазылады.

• немесе басқа да тығыз жанысып тұратын киімдер терімен үйкелісіп, ауру сезімін тудыруы мүмкін. Емнен кейін сіз мақтадан жасалған киімдерді кисеңіз дұрыс болады. теріні өте нәзік күтуде, емнің бір бөлігі болып табылады. Дезодорант, жақпа майларын немесе ласьондарды қолданбастан бұрын дәрігермен кеңескеніңіз жөн болады. Радиотерапияның бұл жанама әсерлері өздігінен қайтып кетеді. Ем аяқталған сәттен бастап, тері бұрынғы қалпына келе бастайды. Сонда да терінің кейбір бұзылыстары ұзақ уақытқа дейін сақталуы мүмкін.

Радиотерапия қабылдап жүрген уақытта сіз қатты шаршағыштық сезімін сезесіз, бұл сезім емнің соңғы апталарында бұрынғыдан қатты күшейе түседі. Дем алу әрине пайдалы, бірақ дәрігерлер белсенді болуға кеңестік береді.
Сәулелі терапияның жанама әсерлері үлкен ыңғайсыздық тудырғанға қарамастан, дәрігер оларды толықтай бақылауда ұстай алады.

Химиотерапия

Химиотерапияда қатерлі ісікке қарсы препараттар қолданылады. Сүт безі қатерлі ісігін емдеу барысында дәрілік заттардың бірлескен түрін қолданады. Дәрілік заттар таблетка түрінде ішке немесе көк тамыр ішіне тағайындалуы мүмкін. Екі жағдайда да дәрі қанға түсіп, бүкіл ағзаға тарайды.
Сүт безі қатерлі ісігімен ауратын әйел адамдар химиотерапияны емханада, дәрігердің бөлмесінде немесе үйінде де қабылдай алады. Ал кейбір пациенттер үшін емді ауруханаға қабылдаған дұрыс болып саналады.
Жанама әсерлері негізі дәрілік затқа және оның дозасына тәуелді болып келеді. Дәрілер қатерлі ісік жасушасына және тез бөлуге қабілетті жасушаларға әсер етеді:

• Қан жасушалары: Бұл жасушалар инфекциялармен күреседі, қан ұюына қатысады және оттегіні бүкіл ағзаға тасымалдайды. Дәрілердің бұл жасушаларға әсер еткен кезінде, науқастар инфекцияларды жұқтыру қаупі жоғарылап, жарақаттарға оңай шалдығып, әлсіздік пен шаршағыштықты сезінеді. Химиотерапиядан кейін бірнеше жыл өткеннен кейін әйел адамдардың кейбіреуі лейкемияға шалдығады (қанның қатерлі ісігі).
• Шаш түбірі жасушалары: Химиотерапия шаштың түсуіне алып келеді. Шаш қайтадан өсіп шығады, бірақ түсі мен құрылымы басқа болуы мүмкін.
• Ас қорыту жолдарының шырышты қабатының жасушалары: Химиотерапия тәбеттің төмендеуіне, жүрек айнуға, құсуға, іш өтуге немесе ерін мен ауыздың жаралануына алып келуі мүмкін.

Дәрігеріңіз бұл жанама әсерлерді бақылауда ұстаудың жолдарын көрсете алады. Сүт безі қатерлі ісігіне қарсы дәрілер әйел адамның аяқ-қолдарының шаншуы мен ұйып қалуына алып келуі мүмкін. Бұлар ем тоқтатылғаннан кейін жоғалып кетеді. Ал кейбір жанама әсерлер сақталып қалуы мүмкін. Қатерлі ісікке қарсы дәрілер кейбір әйелдердің жүрегіне теріс әсер етуі мүмкін.

• ісікке қарсы препараттардың кейбіреуі аналық безге теріс әсер етеді. Соның әсерінен олардың гормон өндіру қызметі төмендейді. Менопаузаның симптомдары пайда болады. Олар қынаптың құрғауы мен толысуына алып келеді. Менструациялар тұрақсыз болады немесе мүлдем тоқтап қалады. Әйелдердің кейбіреуі бала көтере алмай да қалуы мүмкін. 35 жастан асқан әйелдер үшін, бала көтере алмау қайтымсыз нәрсе болып қалады.
  Ал басқа жағынан қарайтын болса, әйелдердің көбісі ем барысында бала көтере алу қабілетін сақтап, емнен кейін жүкті де болып жатады. химиотерапияның туылмаған балаға әсері әлі нақты анықталмаған. Егер жүкті болу ойыңызда болса, ем басталмастан бұрын дәрігеріңізбен кеңесіп алғаныңыз жөн болады.

Гормондық терапия

Қатерлі ісіктердің кейбіреуінің өсуі гормондарға тәуелді болады. гормондық терапия қатерлі ісік жасушаларының өсуіне керек гормондардың орындарын алмастырып олардың өсуін тежейді. Бұл гормондар – эстроген және прогестерон. Лабораторлық зерттеу барысында ісіктердің гормондарға арналған рецепторын анықтауға болады. Егер сізде осындай ісік анықталса, сізге гормондық терапия тағайындалуы мүмкін.
Ем барысында хирургиялық немесе дәрілік ем де қолданылады:

• Дәрілер: Дәрігеріңіз табиғи гормондарды тежейтін дәрілерді ұсына алады. Осындай дәрілердің бірі – эстрогенді тежейтін тамоксифен болып табылады. Осы дәрінің басқа түрі эстродиолды тежеуге қатысады.
• – эстрогеннің бір түрі. Дәрінің бұл түрі ароматазаны тежеуші қасиетке ие болады. Егер сізде менопауза пайда болмаса, дәрігер сізге аналық бездің эстроген өндіру қабілетін тоқтата тұратын препаратты тағайындауы мүмкін.
• Хирургиялық операция: Егер менопауза пайда болмаса, сіздің аналық бездеріңізді алып тастау үшін операция жасалуы мүмкін. Олар организмдегі эстрогендердің негізгі өндірушісі болып табылады. Менопауза дамыған әйелдерге бұл операцияның қажеті болмайды. (Менопауза кезінде аналық бездердің эстроген өндіру қабілеті төмендейді).
• терапияның жанама әсерері дәрілік затқа және емдеу әдісіне байланысты болады. Гормондық терапияның ең кең таралған дәрісі тамоксифен болып табылады. Негізі тамоксифеннің жанама әсерлері менопауза кезіндегі симптомдарға ұқсас болып келеді. Негізгі көріністері қынаптағы бөліністер мен толысулар болады. Тағы басқа симптомдары тұрақты емес менструалды цикл, бас аурулары, шаршағыштық, құсу, қынаптың құрғауы мен қышуы, ұынап маңы терісінің тітіркенуі мен бөртуі болып табылады. Бұл симптомдар тамоксифен қабылдайтын әйелдердің барлығында пайда бола бермейді.

Тамоксифен қабылдап жүрген әйелдердің жүкті болу мүмкіншіліктері сақталады. Бірақ тамоксифен әлі туылмаған бала үшін қауіпті болып келеді. Егер сіздің менструация циклыңыз әлі тоқтамаған болса, контрацепция әдістері туралы дәрігермен ақылдасуыңыз қажет.
Тамоксифеннің жанама әсерлері аса қиыншылықтарды тудырмайды. Алайды бұл дәрі көк тамырлардың бітеліп қалуына (тромбоз) алып келуі мүмкін. Қанның ұйындылары жиі аяқта немесе өкпе тамырларында орналасады. Әйелдер үшін бұл инсульттің дамуын жоғарлатады.
Тамоксифен жатырдың қатерлі ісігін тудыруы мүмкін. Сол үшін тұрақты түрде кіші жамбас мүшелерін дәрігерге тексертіп тұру қажет. Тексеріс аралығында қалыптан тыс қынаптан қан кетулерді байқасаңыз дереу дәрігерге хабарласыңыз.
аналық безді алып тастағаннан кейін менопауза бірден басталады. Бұның жанама әсерлері табиғи менопаузаға қарағанда қиынырақ болады. Дәрігерлер бұл жанама әсерлерді жою жолдарын сізге ұсына алады.

Биологиялық терапия

Биологиялықтерапия иммундық жүйені күшейту арқылы қатерлі ісікпен күреседі. Иммундық жүйе аурулардан қорғанатын табиғи қорғаушы болып табылады.

• ісігі бірнеше дене мүшелеріне таралған әйелдердің кейбіреуі, биологиялық терапияны қабылдап, Херцептином® (трастузумаб) дәрісін алады. Бұл моноклональды антидене. Ол лабораторияды өндіріліп, қатерлі ісікке жабысып қалады.
  Херциптинді емшек ісігінің лабораторлық анализінде арнайы нәруыз HER2 көп мөлшерде анықталған жағдайда қабылдайды. HER2 нәруызын тежеу арқылы, дәрі ісіктің өсуін тежейді.
  Херцептинді тамыр ішіне тағайындайды, оны науқас өз бетінше немесе химиотерапиямен бірге қабылдайды.
  Херцептинді алғаш қабылдаған кезде пайда болатын кең таралған жанама әсері, Дененің қызуы көтерілу мен қалтырау. Кейбір әйелдерде ауру сезімі, әлсіздік, құсу, жүрек айну, іш өту, бас ауру, дем алудың қиындауы мен терінің бөртуі байқалады. Емді қабылдағаннан кейін уақыт өте келе жанама әсерлер жойыла бастайды. Херцептиннің тағы жүректі зақымдауы мүмкін. Бұл жүрек жеткіліксіздігіне әкеледі. Херцептин өкпені де зақымдауы мүмкін. ОЛ өкпенің қиындықтарына әкеліп, дәрігерлік көмекке жүгіндіреді. Сол үшін Херцептинді тағайындамастан бұрын, дәрігер науқастың жүрегі мен өкпесін тексеріп алады. Кейін емнің барысында пациент бақылауда болады.

Кезеңіне байланысты ем тағайындау

Емді аурудың кезеңіне және келесі факторларға байланысты тағайындайды:

• Ісіктің көлемінің сүт безіне қатынасы
• Лабораторлы анализдердің нәтижелері (қатерлі ісіктің гормондарға мұқтаждығы сияқты)
• Менопауза басталды ма
• Науқастың жалпы жағдайы

Төменде аурудың кезеңіне байланысты қолданылатын еннің түрлері туралы айтылған. Бірақ кейбір пациенттер үшін басқа да емнің түрі тағайындала береді.
0 кезең

0 кезеңдегі қатерлі ісікке лобулярлы (бөлікті) орнықты карцинома (ЛОК) және түтік эпителийлерінің орнықты карциномасы (ТЭОК) жатады:

• ЛОК: ЛОК диагнозы қойылған науқастардың көбісіне ем тағайындалмайды. Оның орнына дәрігер сүт безі қатерлі ісігінің белгілерін анықтау мақсатында, науқасты тұрақты тексеруге алады.

Кейбір пациенттер сүт безі қатерлі ісігінің дамуына кедергі жасау үшін тамоксифен қабылдайды. Ал басқалары болса қатерлі ісіктің алдын-алатын көптеген тәжірибелерге қатысады.

Бір жақ сүт безіндегі ЛОК-тың бар болуы, оның екінші жақтағы сүт безінде де пайда болуын арттырады. Әйелдер сирек жағдайда қатерлі ісіктен сақтану мақсатында екі жақ сүт безін алып тастауға келісім береді. Бұл екі жақтың да мастэктомиясын алдын-алу болып табылады. Хирург бұл жағдайда қолтық лимфа түйіндерін алып тастамайды.

• ТЭОК: ТЭОК бар әйелдердің көбіне сүт безін сақтап қалатын операцияны сәулелі терапиямен қатар жүргізеді. Кейбір пациенттер тотальды мастэктомияға келісім береді. Қолтық лимфа түйіндері алынып тасталмайды. ТЭОК бар науқас әйелдер тамоксифенді, қатерлі ісіктің инвазивті түрін алдын-алу үшін қабылдайды.

І,ІІ,ІІІА және операцияға көнетін ІІІС кезеңдері

• және операцияға көнетін ІІІС кезеңді қатерлі ісігі бар әйелдерге біріккен ем тағайындалады. Кейбір пациенттерге сүт безін сақтап қалатын операция сәулелі терапиямен қатар жүргізіледі. Бұндай таңдау І және ІІ кезеңдегі қатерлі ісіктер үшін тиімді болып келеді. Қалғандары мастэктомияны таңдайды.
  Емнің қай түрін таңдамасын, жиі қолтық лимфа түйіндері қоса алып тасталынады. Егер қатерлі ісік 1-,2-қолтық лимфа түйіндерінде анықталса, емшектегі ісіктің көлемі үлкен болса, мастэктомиядан кейін дәрігер сізге сәулелі терапияны ұсынуы мүмкін. Ал қатерлі ісік жасушалары 3-тен көп қолтық лимфа түйіндерінде анықталса, онда мастэктомиядан кейін сәулелі терапияны міндетті түрде жүргізеді.
  Сүт безін сақтап қалатын операция немесе мастэктомия арасындағы таңдау келесі факторларға байланысты болады:

• Ісіктің өлшемі, орналасуы, кезеңі
• Әйелдің сүт безінің үлкендігі
• Қатерлі ісіктің арнайы белгілері
• Сүт безін сақтап қалатын операцияға әйелдің көзқарасы
• Сәулелі терапияға әйелдің көзқарасы
• Әйелдің сәулелі терапияны қабылдау үшін орталыққа келе алу мүмкіншілігі

• әйелдерге химиотерапияны хирургиялық операциядан бұрын жүргізеді. Бұл адъювантты емес (негізгі емнің алдында жүргізілетін) терапия деп аталады. Химиотерапия ісіктің өлшемін кішірейтіп, сүт безін сақтап қалатын операцияға жол ашады. Бұндай емді ІІ немесе ІІІА кезеңдегі үлкен өлшемді қатерлі ісігі бар әйелдер таңдайды. Операциядан кейін пациенттерге адъювантты ем тағайындалады. Адъювантты ем деп – негізгі емнен кейін тағайындалатын, науқастың жазылуын жақсартатын ем. Сәулелі терапияда сүт безіндегі және оның маңайындағы қатерлі ісік жасушалары жойылады. Пациенттерге бұлардың біріккен емі де тағайындала алады. Осылардың арқасында ағзада сақталып қалған қатерлі ісік жасушалары жойылып кетеді. Бұлар сүт безі қатерлі ісігінің қайталанып шығуының алдын –алады.

ІІІВ және операцияға көнбейтін ІІІС кезеңдері

ІІІВ кезеңдегі немесе операцияға көнбейтін ІІІС кезеңдегі қатерлі ісіктер үшін химиотерапия тағайындалады. Егер химиотерапия ойдағыдай көмек беріп жатса, дәрігер ем әдістерінің келесі түрлерін ұсынады:

• Мастэктомия: Хирург сүт безін алып тастайды. Көп жағдайда қолтық лимфа түйіндері бірге алынады. Операциядан кейін әйелге кеуде және қолтық аймағына сәулелі терапия жүргізіледі.
• Сүт безін сақтап қалатын операция: Хирург сүт безін сақтай отыра, қатерлі ісікті алып тастайды. Көп жағдайда қолтық лимфа түйіндері бірге алынады. Операциядан кейін әйелге кеуде және қолтық аймағына сәулелі терапия жүргізіледі.
• Хирургиялық операцияның орнына сәулелі терапияны жүргізу: Кейбір әйелдерге хирургиялық операцияның орнына сәулелі терапияны жүргізеді. Дәрігер химиотерапияны, гормондық терапияны немесе біріккен ем түріне кеңес бере алады. Бұлар сүт безі қатерлі ісігінің қайталанып шығуының алдын –алады.

IV кезең
IV кезеңдегі сүт безінің қатерлі ісігі бар науқастар үшін, көбінесе гормондық терапия, химиотерапия немесе бұлардың біріккен түрі жүргізіледі. Кейбір әйелдер үшін тағы биологиялық терапияны тағайындайды. Сәулелі терапия нақты мүшелердегі ісіктерді бақылауда ұстау үшін жүргізіледі. Бұл ем әдістері ауруды емдемеуі мүмкін, бірақ әйелдің өмір жасын ұзартуға көмек береді.

• әйелдерге қатерлі ісікке қарсы еммен бірге, сүйемелдейтін күтім тағайындалады. Қатерлі ісікке қарсы ем, қатерлі ісіктің дамуын төмендетеді. Сүйемелдейтін күтім ауруды және оның симптомдарын, жанама әсерлерді басу үшін тағайындалады. Бұл күтімнің мақсаты өмір жасты ұзарту болып табылмайды. Сүйемелдейтін көмек әйелдің өзін жақсы физикалық және эмоционалдық тұрғыда жақсы сезінуі үшін тағайындалады. Қатерлі ісіктің кеш сатысы дамыған әйелдер тек қана сүйемелдейтін көмекті ғана қалдыруға шешім қабылдайды.

Сүт безі қатерлі ісігінің рецидиві

• ісіктің рецидиві деп, ағзада анықталмаған қатерлі ісіктің қайтадан шығуын айтады. Қатерлі ісіктің рецидивін емдеу негізі оның дәрежесіне және орналасуына байланысты болады. Одан басқа факторы ретінде әйелдің бұрын қабылдаған емі болып табылады.
  ісікке қарсы сүт безін сақтап қалатын операциядан кейін, қатерлі ісік рецидив берсе, онда мастэктомия тағайындалады. Осыдан кейін аурудың қайтып шығуы төмендейді.
  Егер қатерлі ісік басқа мүшелерге оралса, онда химиотерапия, гормондық терапия немесе биологиялық терапия жүргізіледі. Сәулелі терапия кеуде бұлшық еттеріне немесе басқа мүшелерге оралған қатерлі ісікті бақылауда ұстау үшін тағайындалады. ісік сүт безінен тыс жерге оралса, онда емнің тиімділігі төмендей түседі. Сүйемелдейтін көмек негізге емнің маңызды бір бөлігі болып табылады. Әйелдер симптомдарды жеңілдету мақсатында сүйемелдейтін көмекті, ал қатерлі ісіктің дамуын төмендету мақсатында қатерлі ісікке қарсы емді алады. Кейбір пациенттер үшін өмірін жақсарту үшін тағайындалатын сүйемелдейтін көмек қана керек болады.

Емшекті қалпына келтіру

• келісім берген әйелдер, емшектерін қалпына келтіруді де ойлайды. Ал басқалары – емшек протездерін киіп алады немесе мүлдем ешнәрсе істемейді. Бұл шешімдер біреуге жақса, екіншісіне жаға бермейді. Бұл жерде ең басты мәселе, операция жасалынған әйелдің өзінің таңдауы бар екені болып табылады.
  Емшекті қайта қалпына келтіру мастэктомимен бірге немесе одан кей жасалуы мүмкін. Егер қайта қалпына келтіруге бел бусаңыз пластикалық хирургпен ақылдасыңыз. Сүт безін қайта қалпына келтірудің бірнеше әдісі бар. Кейбір әйелдер имплантты таңдайды. Имплант физикалық ерітіндіден немесе силиконнан жасалады. Сонымен қатар хирург қайта қалпына келтіруді жасау үшін, ағзаның басқа бөліктеріндегі тіндерді қолдана алады. Операцияға керек тері, май, бұлшық ет тіндерін ішастардың төменгі жағынан. Саннан немесе арқадан алуға болады. Хирург бұл тіндерді сүт безінің пішінін келтіру үшін қолданады.
  Қайта қалпына келтірудің түрі адамның жасына, ағза ерекшеліктеріне, жасалынған операцияның түріне байланысты болады. Хирург операцияның ерекшеліктері мен жеткіліксіздіктері туралы сізге айтып бере алады.

Күтімі

Сүт безі қатерлі ісігінің емінен кейінгі күтім өте маңызды болып табылады. Әр әйелдің жазылу барысы әртүрлі болады. Жазылу негізі қабылданған емнің түріне, аурудың таралуына және басқа да факторларға байланысты болады. Қатерлі ісік толығымен жазылып кетті ау дегеннің өзінде де ол қайтып оралып жатады, себебі ағзаның бір бөлігінде анықталмаған қатерлі ісік жасушалары жойылмай қалған болады. Дәрігеріңіз сіздің аурудан айығу процессін бақылауда ұстап отырады және рецидивтердің пайда болуын тексеріп отырады.
Емделген аймақтың немесе екінші жақ сүт безіндегі өзгерістерді байқасаңыз, дереу дәрігерге хабарласыңыз. Дәрігеріңізге барлық қиыншылықтар жайлы хабарлап отырыңыз, олар ауру сезімі, салмақ жоғалту, қынаптан қан кетулер, көрудің нашарлауы сияқты болуы мүмкін. Сонымен қатар бас аурулары, бас айналулары, тыныс жетіспеушілігі, жөтел, дауыстың қарлығуы, арқаның ауруы, ас-қорыту жолдарының қиыншылықтары байқалса да, дәрігерге хабарласыңыз. Бұл қиыншылықтар бірнеше айдан кейін немесе бірнеше жылдан кейін пайда болуы мүмкін. Бұлар қатерлі ісіктің рецидиві туралы айтады, бірақ олар басқа да аурудың симптомдары болуы да мүмкін. ең бастысы бұл жерде дереу ауру анықталып, оған диагноз қойылу болып табылады, себебі ауру ертерек анықталса, оған қолданылған ем тиімдірек болады.
Тексеріс барысында сүт безі, кеуде торы қабырғасы, мойын және қолтық тексеріледі. Қатерлі ісікпен қайта ауру қаупі жоғары болғандықтан сізге маммографиядан өту керек. Егердің сізге сүт безін қайта қалпына келтіру операция немесе қайта қалпына келтірусіз мастэктомия жасалған болса, маммографияның керегі болмайды. Дәрігер сізге басқа да кескін беретін немесе лабораторлы анализдерді тағайындауы мүмкін.

Профилактикалық мәліметтерді зерттеу

Ғалымдар сүт безі қатерлі ісігінің алдын-алатын дәріні анықтау үстінде. Мысалы олар, гормондардың мөлшерін төмендететін немесе олардың сүт безіне әсер ету дәрежесін төмендетін препараттарды тәжірибеден өткізіп жатыр.

Осындай зерттеулер барысында тамоксифен деген препарат, қауіп тобына кіретін әйелдердің арасында қатерлі ісіктің дамуын азайтқан. Сонымен қатар дәрігерлер релоксифеннің де тиімділігін деген препаратты да зертеу үстінде.
Бүгінгі таңда маммография сүт безіндегі қатерлі ісікке күдіктенетін өзгерістерді анықтау мақсатында қолданылатын ең тиімді әдістердің бірі болып табылады. Қауіп тобына кіретін әйелдерді зерттеу барысында ғалымдар маммограмма нәтижелерімен бірге ультрадыбыстық зерттеулерді бірге қолданады. Сонымен қатар ғалымдар сүт безінің нақты кескінін беретін позитронды эмиссиялы тамографияны (ПЭТ) немесе басқа да зерттеу әдістерін қолдану тиімділігін анықтау үстінде.
Бұлардан бөлек, зерттеушілер ісік маркерлерін зерттеп жатыр. Бұл маркерлер қанда, зәрде немесе сүт безінен алынған сұйықтық ішінде болуы мүмкін. бұл заттардың көп мөлшерде анықталуы қатерлі ісікке күдік тудырады. Бірақ бүгінгі таңда, сүт безі қатерлі ісігінің анықтаудағы толық сенімді болатын маркер әлі табылмаған.
Түтіктердің лаважы да зерттелу үстінде. Бұл сүт безі түтіктерінен жасушаларды алу арқылы жүргізіледі. Сұйықтық катетер (өте жұқа, майысқақ түтік) арқылы емізікте орналасқан сүт безі түтіктеріне енгізіледі. Сүт безінен жасушалар сұйықтық арқылы сыртқа шығады. Содан кейін патолоанатом жасушаларды қатерлі ісікке немесе қатерлі ісікке тән өзгерістерді анықтау мақсатында зерттеуге алады.

Емнің тиімді әдістерін зерттеу
зерттеушілер емнің бірнеше түрін және олардың бірлескен әсерін зерттеу үстінде:

• Хирургиялық операция: Операцияның көптеген түрлері басқа да ем әдістерімен бірге жүргізіледі.
• Сәулелі терапия: Дәрігерлер лимфа түйіндерінде анықталған қатерлі ісіктің емінде хирургиялық операцияның орнына, сәулелі терапияның тиімділігін зерттеп жатыр. Олар сәулелі терапияның сүт безі маңындағы ауқымды аймаққа тиімділігін қарастырып жатыр. Ерте кезеңде анықталған сүт безі қатерді ісігінің көлемі кіші болған жағдайда, сәулелі терапияның көрсететін тиімділі анықталып жатыр.
• Химиотерапия: Зерттеушілер қатерлі ісікке қарсы препараттардың жаңа түрлеріне тәжірибе жасап жатыр. Олар дәрілердің жеке өзінің және басқа да препараттармен бірге көрсететін әсерімен жұмыс істеп жатыр. Олар операция алдындағы дәрілердің тиімділігін де қарастырып жатыр. Олар сонымен қатар химиотерапияның гормондық немесе сәулелі терапиямен бірге жүргізгендегі әсерін зерттеп жатыр.
• Гормондық терапия: Зерттеушілер гормондық терапияның жаңа түрлерін, соның ішінде ароматаза тежегіштері бар, зерттеп жатыр.
• Биологиялық терапия: Биологиялық терапияның жаңа түрлері де зерттелу үстінде. Мысалы ғалымдар, иммундық жүйеге көмектесетін қатерлі ісікке қарсы екпелердің жаңа түрлерін зерттеп жатыр.