Вульвовагинит
Мазмұны
Несеп шығару жолдарының инфекциялары
Вульвовагинит – вульваның және қынаптың қабынуы немесе инфекциясы.
Себептері
Вульвовагинит әр жастағы әйелдерде пайда болуы мүмкін, ауру аса жиі кездеседі. Ол бактериялардың, ашытқылардың, вирустардың, парахиттер мен басқа микроорганизмдердің салдарынан туындайды. Кейбір жыныстық жолмен берілетін инфекциялар (ЖЖБИ) да вульвовагинитке апаруы мүмкін. Қоршаған ортаның факторлары, мысалы, нашар жеке гигиена және аллергендер де осы аурудың пайда болуына ықпал етуі мүмкін.
Candida Albicans, ашытқылық инфекцияның қоздырғышы – әр жастағы әйелдерде вульвовагинит пайда болуының аса жиі кездесетін себебі. Антибиотиктер қолдану ашытқылық инфекцияға апаруы мүмкін, себебі, бұл кезде қынап ішінде мекендейтін зеңге қарсы қалыпты бактериялар жойылады. Зеңдік инфекциялар әдетте, жыныстық ағзалардағы қышуды, қынаптан бөлінетін ақшыл түсті бөлінділердің пайда болуын туындатады.
Вульвовагиниттің тағы бір себебі - бактериалдық вагиноз, ол қынаптағы кейбір бактериялардың түрлерінің тез өсуімен сипатталады. Бактериалдық вагиноз кезінде қынаптан сұрғыш түсті, балық иісті бөлінділер бөлінуі мүмкін.
Жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың (ЖЖБИ) бірі - трихомонадалық вагинит те аурудың жиі себебі. Бұл инфекция жыныстық ағзалардың қышуына, қынаптық жағымсыз иістің пайда болуына, қынаптан сары-сұр немесе жасыл түсті бөлінділердің шығуына апарады.
Ваннада шомылу, сабын, қынап ішілік контрацептивтер, спрейлер мен парфюм де тітіркенуді, қышуды, жыныстық ағзалар аумағындағы бөріткенді туындатуы мүмкін, тым тығыз немесе матасы ылғалды сіңірмейтін киім де бөріткеннің пайда болуына ықпал етуі мүмкін.
Қабынған тіндер, сау тіндермен салыстырғанда инфекцияға бейімірек келеді, микроорганизмдерден туындаған көптеген инфекциялар жылы, ылғал және қараңғы жерде өсіп-өнеді. Бұл факторлар вульвовагиниттің пайда болуына ықпал етуімен қатар, қалпына келу кезеңін де ұзартады.
Етеккір тоқтау шағында эстрогендердің болмауы қынаптың құрғақтығына және қынап пен вульваның терісінің жұқаруына апаруы мүмкін, бұл да жыныстық ағзаларда қышу мен күйдіру сезімінің пайда болуына апарады.
Кейбір тері аурулары вульваның аумағында созылмалы тітіркену және қышуды туындатуы мүмкін. Тым ұзақ уақытқа қойылған тампон секілді бөгде заттар да вульваның тітіркенуі мен қышуын, жағымсыз иісті туындатуы мүмкін.
Телімді емес вульвовагинит (нақты себебі айқындалмаған) барлық жаста байқалуы мүмкін, бірақ, жыныстық жетілуге дейінгі жас қыздарда жиі пайда болады. Жыныстық жетілу басталғаннан кейін қынап ішіндегі орта қышқыл бола бастайды, бұл, әдетте, инфекцияның өтуінің алдын алады.
Телімді емес вульвовагинит жеке гигиенаны қадағалмайтын қыздарда пайда болуы мүмкін, ол сасық иісті, қоңыр-жасыл түсті бөліндімен және вульваның жапсарының, қынаптың тітіркенуімен сипатталады. Бұл жағдай әдетте, нәжісте болатын бактериялардың тез өсуімен байланысты. Бұл бактериялар нәжістің сыртқа шығарылуынан кейін артынан алға қарай сүртіну кезінде тік ішектен қынапқа өтеді.
Қыздарда әдеттегідей емес инфекциялар және қайталанатын, түсініксіз вульвовагинит көріністері болса, жыныстық зорлау туралы күмән туындайды. Neisseria gonorrhoeae – соз ауруын (гонореяны) туындататын микроорганизм. Ол жыныстық қатынасқа түсетін қыздарда гонококтық вульвовагиниттің қоздырғышы. Вагинитке байланысты туындайтын гонорея жыныстық жол арқылы туындайтын ауру. Егер зертханалық зерттеулер осы диагнозды растаса, жас қыздарды жыныстық зорлануына қатысты тексеріс өткізген жөн.
Симптомдары
- Жыныстық мүшелердің аумағындағы қышу және тітіркеніс
- Вульваның кіші және үлкен жапсарындағы немесе шаптың аумағындағы қабыну (тітіркену, қызару және ісіну)
- Қынаптан бөлінділердің шығуы
- Қынаптық жағымсыз иіс
- Несеп жүруіндегі жайсыздық немесе күйдіру сезімі
Диагностика
Егер науқаста бұрын ашытқылық инфекция анықталған болса, дәстүрлік емес құралдармен емделіп көруіне болады. Бірақ, егер симптомдар бір аптаның ішінде толығымен өтпесе, дәрігерге көрініңіз. Басқа көптеген инфекциялардың осыған ұқсас симптомдары болады.
Дәрігер гинекологиялық тексеру өткізеді. Бұл кезде вульвада немесе қынапта қызыл, сезімтал бөліктер анықталуы мүмкін.
Қынаптық инфекцияны немесе ашытқылардың немесе бактериялардың тым тез өсуін анықтау үшін микроскопиялық препарат дайындалады (қынаптан шығатын бөліндіні зерттеу).
Инфекция белгілерінің болмауында вульваның тітіркенген тұсынан биопсия алу ұсынылуы мүмкін.
Емдеу
Емдеу инфекцияның пайда болу себептеріне байланысты және оған кіретіндер:
- Крем түріндегі және ішумен қабылдайтын антибиотиктер
- Зеңге қарсы крем
- Бактерияға қарсы крем
- Құрамында кортизон бар крем
- Тітіркену аллергиялық серпінге байланысты болса, гистаминге қарсы препараттар
- Егер тітіркену және қабыну эстрогендік төмен деңгеймен байланысты болса, құрамында эстроген бар крем.
Жеке гигиена ережелерін қадағалау маңызды және тітіркенудің алдын алуға көмектеседі, әсіресе, инфекция нәжісте болатын бактериялардан туындаған болса. Бұл жағдайда отырып қабылдайтын ванналар ұсынылады.
Көбінесе, жыныстық мүшелер аумағына ауаның жеткілікті баруы қажет болады.
Келесе бірнеше кеңестер беріледі:
- Мақта маталы немесе мақта төсемі бар іш киім киген жөн (синтетиканың орнына). Бұл ауа ағынының өтуін арттырып, ылғалдылықты азайтады.
- Колготки кимеген жөн.
- Бос тұратын, қыспайтын киім кию қажет.
- Түнгі ұйқы кезінде іш киімді шешіп қойған жөн.
Ескерту: Егер науқаста жыныстық жолмен берілетін инфекция (ЖЖБИ) анықталса, жыныстық қатынастағы серіктесінің де емдеу курсынан өткені маңызды, аурудың симптомдары болмаған жағдайда да. Егер жыныстық қатынастағы серіктесі жұқпаланған болса, бірақ, емдеуден өтпесе, науқасқа инфекцияны қайтадан жұқтыру қаупі бар.
Болжамы
Тиісті емдеуде оң болжамды.
Мүмкін асқынулары
- Өтпейтін жайсыздық
- Терінің инфекциялары (қасу салдарынан)
- АИТВ (СПИД) – инфекциясын жұқтырудың жоғары қаупі, егер науқаста қынаптық инфекция немесе тітіркену жағдайында вируспен жанасу болса.
Дәрігерге қашан көріну қажет
Вульвовагиниттің симптомдары болса, немесе вульвовагиниттен емдеудің тиімділігі болмаса, дәрігерге көріну қажет.
Алдын алу
Жыныстық қатынас кезінде презервативті қолдану қынаптық инфекциялардың көпшілігінің алдын алуға көмектеседі. Дұрыс таңдалған және ылғал сіңіретін киім, жыныстық мүше аумағындағы гигиенаны қадағалау инфекциялық емес вульвовагиниттің көптеген жағдайларының алдын алуға ықпал етеді.
Балаларды шомылған кезде жыныстық мүшелерінің аумағын тазалауға, дәретханадан кейін дұрыс сүртінуді (тік ішектен бактериялар қынапқа түспес үшін қыздар үнемі артынан алға қарай сүртінуі қажет) үйрету қажет.
Дәретханаға дейін және кейін қолды мұқият жуу қажет.
Синонимдары
Вагинит; Қынаптық қабыну; Қынаптың қабынуы.