Ішек инфекциялары
Мазмұны
Жалпы ақпарат
Жалпы ақпарат
Бактериялық гастроэнтерит – бактериялардан туындаған асқазан мен ұлтабардың қабынуы.
Жіңішке ішек ас қорыту жүйесінің ең ұзын бөлігі – ұзындығы 6 метрге дейін жетеді! Ол асқазанды жуан (тоқ) ішекпен жалғастырады, көптеген қатпарлары бар (іш қуысында орналасуы үшін). Тұтынатын тағамның көпшілік бөлігі жіңішке ішекте қорытылады. Ол үш бөліктен тұрады: ұлтабар, мықынішек, аш ішек.
Бактериялық гастроэнтерит белгілі бір тамақты тұтынған бір адамды немесе тұтас топты зақымдауы мүмкін. Бұл жорықтарда, мектеп асханасында, кафе, мейрамханада болуы мүмкін.
Микробтар тамаққа көптеген жолмен түсуі (тұқымын себуі) мүмкін:
• Бактериялар малды сойғанда жануардың немесе құстың ішегінен етіне түсуі мүмкін
• Суаруға немесе жууға арналған суда адамның немесе жануарлардың тіршілігінің қалдықтары болуы мүмкін.
• дүкендерде, мейрамханада немесе үй жағдайында өнімдерді дұрыс сақтамау салдарынан.
Тағамдық улану көбінесе, тамақ пен сусындарды тұтынуда жиі пайда болады:
• қолын жумаған адамның тамақты дайындауында
• ас үй жабдығының, кесетін тақтайлардың және басқа аспаптардың лас болуында тамақ дайындалуы
• тоңазытқышта сақталмаған, майонез қосылған тағам (қырыққабаттан, сәбізден, пияз бен картоптан жасалған түрлі салаттар)
• дұрыс сақталмаған және мұздатылған, салқындатылған өнімдерді тиісті түрде дайындамастан тұтыну
• жуылмаған немесе нашар жуылған көкөністер мен жемістерді тұтыну
•шикі көкөністік немесе жемістік шырындарды, сүт өнімдерін (пастерленбеген) тұтыну
• толық пісірілмеген етті немесе жұмыртқаны тұтыну
• қайнатылмаған құдық суын немесе қаладағы су көзінен суды қайнатпай тұтыну
Бактериялық гастроэнтерит түрлі бактериялардан туындайды, мысалы:
• Кампилобактер еюни (кампилобактериоз)
• ішек таяқшасы (эшерихиоз)
• Сальмонелла (сальмонеллез)
• Шигелла (шигеллез)
• Стафилококк (стафилококкты энтерит)
• Иерсиния (иерсиниоз)
Симптомдары
Симптомдары аурудың қоздырғышына байланысты. Сұйық және жиі нәжіс тағамдық уланудың барлық түріне тән. Қосымша симптомдарына жататындар:
• іштегі түйілу
• іштегі ауырсыну
• Нәжісте қан болуы
• тәбетті жоғалту
• жүрек айнуы және құсу
Диагностика
Дәрігер тағамдық уланудың симптомдарын анықтайды, мысалы, іштің ауырсынуы және сусыздану (организмдегі сұйықтықтың қалыпты мөлшерін жоғалту).
Аурудың қоздырғышын анықтау үшін тағамның немесе нәжістің талдауын өткізеді. Дегенмен, бұл зерттеулер іш өтуінің нақты себебін анықтай алмауы да мүмкін.
Нәжісте лейкоциттер болуына да талдау жүргізіледі.
Емдеу
Әдетте, ауру басталғаннан кейін бірнеше күн өткенде жағдай жақсарады. Емдеудің мақсаты – науқастың жағдайын жақсарту және организмнің сусыздануымен күресу.
Сұйықтықты жеткілікті мөлшерде тұтыну және дұрыс тамақтану жағдайды жақсартады. Қажет шаралар:
• іш өтуін емдеу
• жүрек айнуын және құсуды бақылау
• көбірек демалу.
Егер іш өтсе және ұдайы жүрек айну мен құсудан организмде сұйықтықты ұстау мүмкін болмаса, көктамыр арқылы сұйықтық енгізу қажет болуы мүмкін. Көбінесе, бұл кішкентай балаларды емдеуде қолданылады.
Несеп айдайтын препараттар қолданатын болсаңыз, дәрігермен кеңесіңіз. Іш өтуі болса, бұл препараттарды қолдануды тоқтату қажет болуы мүмкін. Емдеуші дәрігердің кеңесін алып қана емдеуді өзгертуге немесе тоқтатуға болады.
Гастроэнтериттің жеңіл немесе орташа өтуінде антибиотикпен емдеу, әдетте, тағайындалмайды.
Дәріханадан іштің өтуін емдеу үшін дәрілік препараттарды сатып алуға болады.
• қанмен іш өтуі, қызба немесе іш өтуінің ауыр түрінде дәрілік препараттарды міндетті түрде дәрігердің кеңесімен қабылдау қажет.
• бұл дәрілік препараттарды балаларға бермеңіз.
Аурудың болжамы
Бірнеше күн ішінде жағдай емдеусіз де жақсаруы мүмкін.
Ішек таяқшасының кейбір сирек түрлері ауыр анемияға, тіпті, бүйрек жеткіліксіздігіне де апаруы мүмкін.
Дәрігерге қашан көріну қажет
Келесі жағдайларда медициналық жәрдемге жүгініңіз:
• нәжісте қан немесе ірің болса, және «қара» нәжісте
• іш өтуі және дене температурасы 38°C-тан жоғары болса
• жақында шетелден іш өтуімен келсеңіз,
• іштің ауырсынуы, нәжіс шыққанда басылмайтын болса
• сусыздану симптомдары (шөлдеу, бас айналуы, естің қалыпты болмауы)
Сондай-ақ, дәрігерге көрініңіз, егер:
• іш өтуі жиілесе және балаларда – 2 күннен кейін, ересектерде – 5 күннен кейін жағдай жақсармаса
• 3 айлықтан асқан балаларда 12 сағаттан артық құсу болса.
Кішкентай балаларда құсу және іш өтуі болса, шұғыл түрде дәрігерге хабарласыңыз.
Алдын алу
Қараңыз: (тағам өнімдерінің қауіпсіздігі): http://www.zdrav.kz/node/9222
Синонимдары
Инфекциялық бактериялық диарея; Жіті гастроэнтерит; Бактериялық гастроэнтерит.