Токсикалық түйінді зоб (жемсау)

Анықтамасы

Себептері

Симптомдары

Диагностикасы

Емі

Болжамы

Болжамды асқынулар

Қай кезде дәрігерге қаралу тиіс

Профилактикасы

Тоқсикалық түйінді жемсау (зоб) қалқанша бездің үлкеюімен сипатталады. Осы ауруға шалдыққан науқастардың қалқанша безінде түйіндер пайда болады. Түйіндер қалқанша бездің гормондарын нормадан көп мөлшерде бөледі.

Себептері

Токсикалық түйінді зоб (жемсау) зобтан басталады. Ол кәрі адамдар арасында жиі кездеседі. Қауіпті топқа 55 жастан асқан әйелдер жатады. Бұл ауру балалар арасында сирек кездеседі..

Аурудың бастапқы кезеңінде қалқанша безі гормондарынының деңгейінің жоғарлануы байқалады. Бұның басты себептеріне йод препараттарын қабылдауы жатады. Йодты компьютерлік томография және рентгенография жасарда контрастты зат ретінде пайдалануға болады. Тағыда, ауру дамуына амиодарон дәрінің қабылдауы әсер етуі мүмкін.

Симптомдары

Токсикалық түйінді зобтың симптомдары қалқанша безінің гиперфункциясы (гипертиреоз) кезінде болатын симптомдарға ұқсас. Бұған қарамастан, токсикалық түйінді зоб кезінде көздің бадыраюы кездеспейді.

Токсикалық түйінді зоб келесі симптомдармен сипатталады:

• Шаршағандық;
• Нәжіс бөлуінің жиіленуі;
• Жылудың көтере алмауы;
• Тәбеттің жоғарлануы;
• Терлеу;
• Тұрақсыз менструальды цикл (әйелдерде);
• Бұлшықет құрысуы;
• Күйгелектік;
• Мазасыздану;
• Жүдеу

Диагностикасы

Дәрігер насқасты қараған кезде қалқанша бездің бірнеше түйіндерін табуы мүмкін. Науқастарда жүрек соққысының жиіленуі жиі кездеседі.

Басқа да зерттеу тәсілдері:

• Қалқанша безі гормондарының қандағы деңгейі (T3, T4);
• Сарыслық ТТГ (тиреотропты гормон)
• Қалқанша безінің радиоизотопты зерттеуі;
• Қалқанша безінің ультрадыбыспен зерттеуі

Емі

Қалқанша безі гормондарының деңгейі нормаға жеткенше бета-блокаторларды (пропранолол) пайдалануға болады.

Қазіргі таңда, қалқанша безінің йодты пайдалалануын тоқтатып әлде өзгертуге қабілеттіпрепараттар бар. Бұл препараттар келесі жағдайларда пайдалануы мүмкін:

• Ота алдында;
• Радиоактивты йодпен терапия кезінде;

Ем ретінде радиоактивты йод препараттары қолданылады. Препарат қалқанша бездің гиперактивті аймақтарында жиналып олардың күйзелтуіне алып келеді.

Қалқанша безінің хирургиялық алып тастауы келесі жағдайларда жасалады:

• Түйіндердің үлкен өлшемдері;
• Қалқанша безінің қатерлі ісігі
• Шұғыл емінің керектігі

Болжамы

Токсикалық түйінді зобкәрі адамдар арасында жиі кездеседі.Сондықтан, науқастардың созылмалы аурулары зобтың болжамына әсер етеді. Кәрә адамдар арасында жүрек асқынулары жиі кездеседі. Бұған қарамастан, токсикалық түйінді зоб жақсы емделеді.

Болжамды асқынулар

Жүрек асқынулары:

• Жүрек жетіспеушілігі;
• Жүрек ырғағының бұзылуы (жүрекшелердің фибрилляциясы);
• Жүрек соққысының жиіленуі

Басқа асқынулар:

• Остеопороз;
• Тиреотоксикалық криз – бұл инфекция және стресс қосылған кезде пайда болатын гипертиреоздың шырқалуы. Тиреотоксикалық криздің негізгі симптомамдары:
• Іштің ауыруы;
• Мазасыздық;
• Қызу көтерілуі;

Тиреотоксикалық криз пайда болған кезде науқас міндетті түрде дәрігерге қаралуы тиіс.

Үлкен түіндер дем алуға және жұтуға кедергі тудырады. Бұл асқынулар қалқанша бездің артында орналасқан кеңірдек және өңештің қысылуынан пайда болады.

Қай кезде дәрігерге қаралу тиіс

Дәрігерге аурудың бастапқы симтомдары пайда болған кезде қаралуыңыз тиіс.

Профилактикасы

Токсикалық түйінді зобтың профилактикасы ретінде гипертиреоз және зоб уақытында емделуі тиіс.

Аударған: Тілеубек Нұридін